"...Ho attraversato
il mondo dei sogni
calzando le scarpe
della speranza..."

Walter S. Curreli

Walter S. Curreli, nato a Torino il 28.3.1933 vive ad Alpette (To). Ha pubblicato per l'editore G. Gastaldi in Milano nel 1970 l'opera prima "Cose nostre tre" narrativa nel 1972; per l'Approdo un volume di poesie Piemontesi titolato "Dentro di noi la nebbia", nel 1973; per la casa editrice Priuli e Verlucca il primo volume di "saggi" Piemonte passato prossimo nel 1975, il secondo volume di "saggi" Piemonte passato prossimo. Sempre per la casa editrice Priuli e Verlucca nel 1978, il volume di poesie piemontesi "Mi ti perché" che aveva séguito nel 1979 con il volume di poesie piemontesi "Mi sol sensa perché" che continuava sempre con la casa editrice Priuli e Verlucca nel 1981 con "Ciav ed veder" e nel 1985 "Mila carcaveje". Nel 1987 collaborava con il pittore Tino Ajme ad una cartella di grafica titolata "Periferia". È stato prefazionato da Ernesto Caballo, Piero Bianucci, Luigi Carluccio, Piero Novelli, Tristano Bolelli, Domenico Badalin, Edoardo Ballone, Giorgio Barberi Squarotti, Giuseppe Maria Musso. Ha collaborato a lungo con la Gazzetta del Popolo, e nei vari riconoscimenti avuti vanta il premio speciale del Presidente della Repubblica, nel 1985, il Nino Costa del Cenacolo a Torino ed il Nino Costa a Nizza Monferrato nel 1982. Vari primi premi che vanno dal città di Modica, al città di Orte, al Terni, a Milano Lions, a Ivrea, Palermo, e svariati i secondi premi e le citazioni.

Dentro di noi la nebbia - 1972


La mia istà

Asfalt boient, gent sudà, straca, la camisa
tacà a la pel, moment ëd rabbia, për al calor
an fasolet an man për suese al sudor, an bicer
d'acqua freida, al gelato che a cola,
e ij pé che a fan mal, al travai fait con
poca veuja, al seugn e la veuja dal verd di
bosch e di prà, anche chosta a lé istà.

Le scòle a son veuide, i banc a spetu nen d'aut
che al crij ad le masnà, an slà lavagna a jë
ancora scrit Buone vacanze, fora al sol a
brusa la curt ormai veuida, pì nlà vers i bosc
quat vache a pasturo, a l'umbra ad le piante
rumiand pian pian.

La seira a ven pian pian, al ciel as tens ad
color, che a van dal rosa, a viola povros
a son color che gnun penel a podria mai fè,
la coral di grij, a speta nen d'aut për tachè
a cantè, le steile, pian pian ancamino a rivé
e la neuit, quasi as 'ancaleisa nen ancaminè a
a quatè, pian pian timidament i color dal sol
che as na va, anche chosta a lè istà.

Na finestra doerta, al son ad nà radio, la
gent an sal pogieul, lè masnà an tlà curt,
e n'omo che a turna dal rusc, strac, ma content
ad podei butè ij pè a meui, e mangè n'insalada,
al banchet ad l'anguria, e ij deort di cafè,
l'ultim tram che a pasa, veuid con ij finestrin
doert, anche còsta a lè istà, la mia da omu,
con al cheur da masnà.

Cronaca

Aj'éra scrìt an sal giornal da stàmatin.
Tale Botal Pierino, manovale è deceduto in un incidente
sul lavoro.
Manovàl, e va bin, son nèn forse n'òmo come j'autri?
An dì a làn ciamame, a lan dame an fusij, e via
a là fam, al frèid, e a la paura, ma sempre avanti fina
a là fìn, dai Pierin.
E la fìn posà al fusij a lè stame la fam, e al freid, e
turna manoval.
An tal quaranta, torna ora, al solit fusij, la solita
fam, e ancora tanta paura, su e giù për le montagne, con
i « plufèr » d'après.
E a là fin, posà al fusij ancora fam, freid, e sempre
manoval.
Scioperi, batàje, sensa fusij, për n'ideal, fam, bòte
galera.
Aj'éra però na promëssa, andì saruma tutì ugual, e sun
ancorsumne come à l'é staìt vera, aj'éra scrit an sal
giornal.
E morto in un incidente sul lavoro tale Botal Pierino
« Manovale ».

L'òmo?

Aj'é an can an mes a dlà strà, sgnacà
na machina a là nen faìt an témp a fè la frenà
anturn a chiel, an baron ad gent, che a comenta
e a comisera stà pòra bestia, che a tirà l'ultim fià.
Pi an-là an vejòtu, mes bòrgno, che a stend la man
an sal canton ad la strà, da tre ore che a ciama per an toc ad pan
ma la gent a pasa, a lo guarda, e a tira an sai sói pas
ma la fam a lo ancìoda li an sàl canton, al freid, al dabseugn.
Al can an tal mentre a meuir, aiè nà dòna chà piora
la gent a lè ancora lì ambarun-a, aj'è fin-a un che anveiss
con l'autista, che a la nan frenà: disgrassià, pòra bestia
an toccria mandelo an galera, pòra bestia, a fasia nen mal a gnùn.

Al vei an tal mentre as sent manchè, a là fam, a là gnùn
a lè sol, a sent anche chièl cosa che diso dal can, forse
a pensa, forse a spera, ad meujre anche chiel come al can
ma na vos, a lu disvia « A la vist? Pòra bestia, che fin »
a l'é mac bon a strenze le spale, e pian pian a s'ancamin-a
a cerchè n'aut canton, con la speransa, che n'autra machina
a ciapa nen sota n'aut can, se nò la pietà ad là gent a sarà
mac per an can, e chièl por vejòto, a starà sensa an toc ad pan.

El pitor

Na macia an tal ciel, na lama ad sol che a sbarlussa
e fora an veder anpovrà, a va bate an sin quader
li, an t'in canton dismentià, che luce che blëssa
stà luce, asmia quasi che ai daga la vita.

Pi an là an fieul tut intent, davati a na teila
a pitura, andrinta ai soi euj aj'é tut, al bleu dal ciel
al vërd dij bosch, al maròn ad la tèra, tut a le stait bon
ad robè, e ades penel a la man a scriv an ssla teila.
Ma al temp a pasa, al sol a va via
e là an tal sò canton sola e ampovrà al pòr quader dismentià
che a sent freid, che pian pian a meuir, an pò ad vita
a va via con col ragg ad sol che per an moment a la daje la vita.
Al pitor anvece a continua a déje ad vita
ad color a cola teila an sal cavalet, për chièl
col toc lì a sarà forse al pi bel, perchè a sent che a le
stait bon a rubè i pì béi color che aj'ero an tal ciel.

La preghiera dal padron

Signor et prego, fa che stà gent a la chita ad criè
e che ancamin-o torna a travajé, perchè al me cont
an banca ancamin-a a calè, fà an manera che tut
a turna come aj'èra prima.
Se no come e faso andé stàni an crociera, e cambiè
l'aredament an t'Ia vila ad montagna, ti ët lo sas
Signor, che mi tute le duminiche e vado a mëssa, e
faso la carïtà a la cesa, e che almenu na volta a l'ani
e faso penitensa, che son an bun cristian, ma ades
a lè trop, a veulo tut, ij mei sold, la mia cà, ij mei
bin, le plise ad mia fomna, la barca che i l'ai al mar,
le mie macchine, la mia colession, ad francoboi, tut a veulo.
Pensa che a l'an fin-a crià " a mort ij padron " dime Signor,
cosa devo fé, devo forse s-capè?

Et prego Signor, giutme tì, e mi et promëtto, che con ij
sold che e vanso, et fasu fé nà bela cesa, con tanti altar
bela grossa, ma fà che a chito anpresa ad criè;
e ancamino a travajé, se nò al me cont an banca a cala
e vado tacà a sté sensa sold, e ti et lu sas che mi son
nen bon a travajè, mi e son nait sgnur, e son nèn come lor
a mi al travaj an masseria, e poi ti et lu sas mia fomna
an laseria, se a là nen le sue plise, et prego, Signor, fà
nen sciopero anche tì, giotme, e.fà che tut a torna come
come prima, se nò e son mort se a m'antoca travajé.

Ij doi mond

Aut, drit, bel, lusent, sensa an gran ad pover
tut lucid, gnanca na musca che a vola
an mond che tuti a l'han sognà e che a l'han combatu
për aveilo, tut bel drit, lucid, sensa an gran ad pover.

A marcio gnanca pì, fin-a le strà a marcio da sole
tapis rolant, che a van da na part a l'auta dlà sità
gnanca i romor as sento nen, mac an sutil ronsè
come al vol ad na mosca, tuti drit siiensios as paso
tacà sensa vëdse, a parlo nen as mio quasi fint.

Aj'è mac un, as capis nen cosa sia se òmo o dona
setà, tranquil, an t-in canton stermà che con la sguard
veujd a vëd la gent pasé, e a seugna, an mond perdù, al
sò mond, con prà, romor, gent che a rii, che a piora
la nebbia che a quata tut, e ogni tant a sà s-cianca
për dè vita a na cà, al sol che a fora e tut ad d'in
trat na splendor ad luce, ad color, ma a lè mac n'atim, e tut
a torna drit, lucid, silensioss, e trop gros per cola
cita e pòvra figura lagiù an t-cul canton

J'euj d'in cit

A sun j'euj d'in cit, che a guardu al ciel
che a vëddo le steile, e ai cheujo, e ai
seugno, an drinta ai soi euj, ëd vëdde ancora
le cose pì bele, cole che noi e l'oma masà
lor hai chërdo, a son masnà.

Le storie dal lùv, la fata e le buate, al
grij parlant, la balen-a ad Pinocchio, ma
noi ormai e soma grand, e voroma mac an mond
ad gent granda, che a vada an slà lun-a, che
ampara a combate, e masè.

Ma a son j'euj d'in cit che a volte an dan
dà pensé, a son nostri, e s-batoma për lor për an mond
miglior, an t-al mentre, forse
lo savoma nén, ij sborgnoma.

E i gavoma ij seugn, lè fòle, ij prà, ij foma
ad nueve sita, tute ëd ciman, sensa ij " batteri "
tuti convint ad fè bin për lè nostre masnà
le steile, cosa pasà, e soma già rivà, për
al rest, forse vivroma.

Ma a restù j'euj d'in cit che an guardo
e se savëjso fermese an moment, j vëddrio le
cose che j l'oma masà, la storia dal luv, la
balen-a ad Pinocchio, e nen ij baron ad buate
rote, e veujde che a coro na corsa, vers na
fin, che forse a vëddrà j'euj ad na masnà.

A Luca

Na storia ëd guera

A diso tuti « ad ricordi? la guèra? » mi sì àn
tal mè burg, che bombe, che s-ciopp, mi a cà
e l'hai ancora na scheggia, e l'ai cheujla che aj'era
ancora cauda, et ricorde, Turin a brusava.

Ecome an ricordo, e son stait sottrà an t'Ie crote
ad Cors Vinzaglio, mi e son sorti, ma mia mare
nò a lè staita lì, sota ij mung, con la mia man
streita an t'Ia soa, ecome ën ricordo col dì
quandi Turin a brusava.

Për fortun-a la guera a l'è finija, che forse
ad cose parej nà vëddroma pi nen, et t'Iu dise ti
o forse et fase come la struss, con la bioca
suttrà an t'Ia sabbia, a l'han ancora nen finì
a combato ancora tuti ij dì.

Sì forse ë vedroma pi nen Turin, piena ad feu
ed lament, e anchè perchè mi ad mare ë n'avia
una sola, ma dame d'ament, storie ad guera
se a continua parej, nen noi, ma i fieuj di
nostri fieuj, arsigo ancora da sciairene.

E a l'avran gnanca al temp d'andè an crota,
an boton, an lamp, e ciau, forse al mond
forse nen tuti, ma còì che resteran, chissà
a butran giudisi, o forse as-sgnacran torna al
boton.

Dai, beiv an bicer, lasa perde, al mond a
gira l'istess, anche con guere, ansi al pì
bel mercà, la pì bela fera a lé propi la guera
a ti l'è tocate na scheggia ancora cauda, a mi
la man freida ad mia mare, che a là nen fai
gnanca ën temp ad dime fà al brau, su beivoma
na volta, cin, cin, ansi brindisi, viva la pas.

La Cros

Va via òmo, cosa e tà spète sota stà cros
e t'aspete na vos?
va via aspeta nen tant a le muta
a parla pì nen, sa lo fèisa, ad dirìa
cosa ti et vòle nen, và òmo va per la sità
ames a la gent, ascottie a parlé cerca tra ad lor
guarda antorn, viv la lor vita
ij lor sagrin, tenta ëd trové al gust ad la vita
sòrt dal tò mond, intra an tal sò, sent al gust
ad le lacrime, al savor dal sudor, che tante volte
a bagna al lor pan, diventa òmo, cerca nen sota na
cros, al valor ad la vita, na vos che at consiglia
cercla da sul, perchè la cros, për la gent come ti a lé
sensa la vos.

Spassigiada

La neira mantlin-a ad la neuit a quata tut
e a sterma le cose che la crua luce dal sol
a fà vëdde, la neuit a sara tute le ferìe, e la
sìtà a dorm tranquila, e pasìa, ël seugn a vòl
nen ven-e, e anlura calo per la strà, e pian pian
ën buto a spassigé.

Strà deserte e tranquile, palas con ël porton sarà,
finestre distise, marciapé veujd, as pod marcé e gode
ad tant silensi, guardé le facià dij vej palas, e immaginè
che ades as doerta ël porton, e a sort
na barlandin-a con nà dama, con la facia quatà d'an vel për
nen fése conòse, e andè a n'apontament, quasi as sent al
romor di sòco dal caval.

E via pian pian, a gode ël silensi, e le còse che et paire
mai ad vëdde, ecco, setà an sal sò caval, Berto a goerna la
piasa, la giù palas real, via Pò, piasa Vitorio, illuminà
a dì, al Pò che a parla e a conta storie veje ad temp pasà
si, la mia a lé ancora nà gran sità, ma cosa che aj'è lagiù
ën feu?

An falò a s-cianca la scur, e a disegna n'ombra an sal mur
aj'é ad gent antorn, cosa a faran? E m'ausin-o a le romantic ën feu
an t'Ia neuit, e rivo tacà, e tut a meuir, ai son le scaie che a
paso la neuit, e giro le spale, e pian pian e torno andarera a
speté al sol, e mentre e torno andarera, e ringrasio la neuit
che për an moment a la fame content, a la dame l'ilusion
d'in moment, e fame vëdde le cose che ormai e l'avia dismentià
al temp ad quandi e jera masnà.

Le colpe dël servel

J'èra content col dì, j'èra an vacansa
an mudande an slà riva dal mar, tranquil
e guardava la gent a bagnesse, ij cit a gieughe
an slà spiagia, le fiëttin-e an dui tòc a piè
al sol, le barchëtte an mess al mar, pròpi nà bela giornà.

Ma d'in trat è sai gnanca al perchè, en tròvo
con nà pugnà ad sabbia, e nà stissa ad sudor
an sì laver, forse sarà al gust
salà, che a là fame fè al paragon, povròm e
l'hai dime, nà pugnà ad sabbia, na stisa ad
sudor, a l'han dite ad cose che forse mai pi
ëd l'avrie pensà.

Ausand ij'euj al ciel e l'hai vistme ancora pì
cit, mi Gioanin al tornior, al mei ad la boita
mì che en sento cheidun, e l'hai capì an t'in
moment, la mia vita, nà pugnà ad sabbia, che
a mà s-ghiava via dai dij, come al temp.

Ma a lé stait an moment, forse colpa dal caud
na corsa e giù a mòi an tal mar, come e sòrto
en bërlichu ij laver, e sento l'istess savor dal
sudor, mac ën l'ora e l'hai capì, cose che aj'èra
che an balava an tlà bioca, ogni gir dal mandrin
na minuta ad la vita, che a fasia torniora.

No forse aj'èra propi al caud, che an cusia al
servel, colpa soa, và an slà forca, e via ad
cursa fin-a ën piola, ën bel liter, e t'andormu
servel ad la forca, e doman basta mar, via forse e
torno a ruschè, parej, e l'hai gniente d'aut
da pense, si doman e torno a ruschè.

Mi, ti, përché... - 1978


Publicità

Le muraje grise dla sità, anonime,
côn j'eui dle fnestre ch'a vardô
la gent ch'a côr arbitônandsse senssa
vardesse, a smiô diversse.
Un barôn ëd manifest a rend
alegher tut côl gris, côla tristëssa
amplacà a le muraje, parei, fôrsse
për maspheré 'I gris sporch, la tristëssa.
Scriture gigantesche ch'a disô:
cômpra da mi ch'at cônven, cata sôssi,
côn nostra roba 't saras pi bel, pi
atraent, côn côsta maja 't sentrass
un pivél, côn côla machina li
tuti t'invidieran.
Daje, cômpra, pia, côn la nostra vestimenta
ël mônd të smierà menô gris... cômpra... pia...
ma l'unica cosa ch'a manca an tuta 'sta fera
l'é 'I tôch d'umanità.
Che l'om a serva propi pi niente?

Ani neuv

L'alegria, 'I gigét, i salut côntent dla gent
ch'a passa a veulô di: bôn ani.
L'auguri ch'a vola a l'é un sôl ans la
bôca 'd tuti: ani neuv, vita neuva.
Mi i sentô, setà a l'ultim taôlin tacà a la strà,
'nt la mia piola ch'a l'é 'n pò cà mia
criesse darera j'auguri, côntent,
fôrsse anche chërdend ant l'ilusiôn
ch'a sia vera, che un di nen lôntan a peussa
cambié fôrsse 'na vita; tute bale, invenssiôn
për stermé 'I pi dle volte la vrità Ch'a sia
crùa për j'aôtri i sei nen, ma për mi l'é côme
l'invenssiôn che un di la fôrtun-a a peussa
tambussé anche a la porta d'un pover... tute
bale, certament inventà da chi l'ha tanta fôrtun-a
e për nen fesse pié 'n gheuba a lô spàntia a gent
côme mi. Mesaneuit, quand ch'a sôn-rà, sarà parei
ëd j'aôtre, un di 'd pi, un ani, e am restô le stesse
cose ëd côi già passà, triste e alegre côma sôn
sempre staite. L'unica cosa ch'i sperô ch'a cambia
l'é 'I vin an poch amer e, fôrsse, l'é propi chiel
ch'am fa sente 'n pò l'amarëssa dël temp ch'a côr via.
Passiensa, chissà che 'n aôtr ani peussa nen andé mej.
Sperôma!

A mia fômna

Daje, piantla li, rusôma pi nen, ven si
tacà mi e dame 'n basin. Ti 't sas ch'it
veuj bin e anche se i di a sôn côrù via
ampressa ti, për mi, 't ses sempre la stessa,
se 'I to sôris darera a la dentera a smia
'n pò faôss, e se i tò eui sôta a j'uciai
a brilô 'n pò menô, për mi, 't ses sempre la mia
pivela, côla che 'n di a l'ha dime: it veuj bin.
E se 'I temp l'ha cancelà la tôa blëssa,
andrinta 't ses sempre la stessa; adess sôn
om fait, pi nen masnà. Ant ël to corp dësblà
côn la panssa mola e le pupe svôidà, a l'é
staje 'na forssa ch'at rend ancôr pi bela;
a l'é l'anima che mi sai ch'a t'anlumina, che
mi cônossô, la bin ch'it sas dé, che ogni di
sempre 'd pi an fa an'namôré e senti 'I cheur
giôvô. Parei 'd 'na masnà it veuj bin... daje,
rusôma nen, dame 'n basin e tnôm-sse për man,
fôma 'ncôra côl toch dë stra, parei, man ant la man,
côme sempre l'ôma fait, da an'namôrà.

Vagabônd

Mi, sôn nen aôtr che 'n vagabônd; sôn ficame
'n testa 'd giré për ël mônd, pais për pais,
sità për sità, côn ël mé fagôtin, 'na pinta për
ël vin e 'na tola ch'a serv da cassarola e via
për côre lôntan dal rabel ch'am dësbela 'I servel.
Adess pian pian marciô tranquil, sôn mai sôl;
côn i mé pôi vadô d'acordi, as côntentô 'd 'na
stissa 'd sangh, mi, anvece, 'na tola dë mnestra
e 'n toch ëd pan a và bin, për deurme, ancôra mej
un pôm e 'na cita baraca. Ma la cosa pi bela a l'é
che 'nssun më straca, minca tant la gent am crija
d'apress: «Va via, vagabônd, date da fé, và a travajé».
Mi girô le spale e rispôndô nen, tant lô sai ch'am capiran
mai e ch'a l'é nen 'na questiôn ëd travaj, ël mônd
a l'é bel e a l'é 'd tuti, për mi vagabônd che setà
ant un prà a sent a canté i grij e për ti, afanà
ch'it veule vôlé an aria parei ëd côl là côn j'ale 'd sira
che 'I sôl l'ha fôndù fasendlô rubaté sla tera andôa
prima pôgiava i pé.
Si, sôn un vagabônd padrôn dla mia vita, ma nen
dël mônd ch'a l'é mach vostr, om brusà, servel ëd le machine;
mi fôrsse sôn mort, ma fin tant ch'i sentô 'I rômôr
dla mia tola ch'am serv da cassarola, i sôn viv e parei
marciand pian pian vadô da pais an pais côn ël me
fagôtin, la mia pinta për ël vin, cantand, subiand, seguend
i me cit penssé e, côn drinta 'I cheur, la pi bela sinfônia
dla vita, che mi ciamô libertà.

Fratel

N'atim. Un sôfi 'd vent a fa tërmôlé le feuje
dël bosch e 'na nivôla bianca a stërma 'I sôl
che a bërlusa 'n sù, ant un cel ch'a smia piturà
e squasi fint tant a l'é bel.
An tuta sta pas as respira, pija la veuja
ëd fé 'd pôesia ma la natura, invidiôsa, fôrsse
l'é ancôrsusne e n'aôtra nivôla a quata 'I sôl.
Smia quasi che 'n sipari veula calé për stërmé
tut, butesse da part, sté sôla. Fôrsse ancamin-a
ad avei paura 'd j'om ch'a fan nen aôtr che ciamesse
fratej che, stërmà daré dla schin-a l'han an man
i côtei e côn un sôris s'i laver as massô côme
beive 'n bicer d'èva. Tut l'é viôlenssa e as peul
pi nen fesne senssa; l'é 'n mônd ëd gent forta
o 'd gent morta, fratej côma i dii dle man, uni sempre
për giutesse... parei a disiô. Ma, adess, a basta n'atim
e it treuve mach pi côn quatr dii ëd lama 'nt la schin-a.
A l'é drugia, spôrcissia lon ch'a brila sôta
'I ciel ch'a smia piturà për le strà d'un'eleganta sità,
për i bosch e për i prà. Sôn pessimista? Chërdô 'd no,
basta lese 'I giôrnal.

Un funeral ëd terssa classe

Darera a côl povr om j'é mach ëd pover, quatr
marin-e côn la quefa 'n testa e nôi, i sômà
dla piola. 'Nssun parent, nen 'na fiôr, mach
un preive vejotô ch'a barbota côn ël serichét
ch'a ten nen bin drita la crôs.
Ël marcé a në straca, sôma giômai tuti vejotô
ma se Diô a veul sôma quasi rivà. Anche 'I preive
a barbota pi nen côn ël serichét ch'a l'ha
la stissa ch'ai côla dal nas ma, fra 'n pater
e n'ave as ras-cia la gôla spuànd ant ël fassôlet.
Stôma penssand a ti, Luis. L'ôma 'ncôra 'dnanss
a j'eui ël to bel arcord ëd quand gieugavô
a scôpa o a tressét, lagiù 'nt la piola. Is vardôma,
penssand: adess, a chi tôcherà?
Ma përché dôvôma fërmesse?
A j'é n'aôtra sepôltura Luis, it vedeisse, l'é
nen parei dla tôa, a j'é 'n barôn ëd côrôn-e, quatr
preive, ses serichét e tanta gent bin vestia; smia
quasi në spôsalissi. An fan fërmé për feje passé:
sôn pi impôrtant.
Nôi sôma 'd pover strassôn, lôr, as vëd da le face,
sôn quasi alegher, për lôr a l'é mortie 'n pôlastr
grass e a vëddô nen l'ôra che tut a sia fini
për sente dal nôdar cosa che 'I mort a lassa.
Si, lassômie passé, për lôr l'é nen 'na question d'afessiôn,
ma 'd sold, anvece për noi l'é mortie 'n sômà.
Peui, quand tut sarà fini, 's n'andrôma adasiòt
ant la piola e, ansema, aôsserôma 'I bicer an ricord
'd ti, Luis, amis ch'a vivrà sempre andrinta
ai nostri cheur. Ciaô Luis!

ôrassiôn

Ancheui, l'om ch'a prega a fa rie, a na nen
bsogn, a l'ha tut, a cômanda, a sà fé 'd tut,
ël mônd a l'é sò, l'han dije che niente
a peul fërmelô, la sôa forssa l'é unica, tut
a crea, l'é 'd 'na materia indistrutibila,
a l'é fort, ai serv niente e andrinta 'd chiel
j'é tut. Chiel, a l'é al centro dël mônd,
a l'han dit. Mi, om ëd paôta, sai nen,
i l'hai le paùre e për son ch'it pregô,
Nôssgnôr, dame 'na man, fa che j'omini
a tôrnô ancôra a esse 'd paôta parei 'd mi,
daje 'n sign, fa ch'as sentô nen mach
'd fabriche d'assel, ma 'd carn e d'oss
côn le paùre, côn lë bsogn ëd côla cosa che adess,
an riand, tuti a ciamô umanità.
Mi lô sai che t'ij ses, dame 'na man, fame
nen sente parei, sôl, it pregô, Nôssgnôr,
se dnò an mes a tut côst rabel i sôn ancamin
ch'i dventô 'na machina 'd co mi senssa senss,
faita d'assel, senssa cheur, senss'anima e lôr,
i perfét a riô e am disô: it vëdde, l'aviô rasôn!

Letera a Simonetta

Vërgôgnesse 'd di la parola pi bela
për nen fesse pié 'n gir da j'amis
a peul capité; dije a 'na dona: 't veuj bin,
a smia quasi 'd recité 'na veja cômedia
dël temp passà. Esse rômantich a veul di
esse antich, nen esse a la moda, fesse pié
'n gir për peui, da stërmà, piessla a mal,
dël fol-fôtù për côl atim perdù e magara
piôré, mandé tuti a stërmesse, ma giômai
l'é tard e 't n'ancali pi nen ciamé scusa
për esse stait un fafiôché, côntinue a penssé
che 'd fije ai na jé 'ncôra, côme che côsta a fussa
l'ultima ch'a esist al mônd; daje, pijtla nen,
ël cheur a l'é 'n vagabônd, peul nen fërmesse,
ma sôn mach parole... la mia ment l'é là, côn ti
Simonetta, për fé 'I bulô e për sentime fort côn j'amis
i l'hai perdute; che panada, anche s'i criô
che 'd ti am na fa propi niente, ma propi
pi niente e i vad an gir an serca 'd n'aôtra
ch'a peussa pié 'I to post, a l'é nen vera,
le parole pi bele për ditlô sôn nen bôn 'd trôveje
e pià dal magôn ch'a më mnaja 't sas cosa 't disô?
Bruseria fin-a la moto... ti sas ch'ij ten-ô 'd fé
la pas, Simonetta, lassa andé, fame 'n bel sôris
e fôma la pas, it prômëttô côn tut ël cheur che
amparerai a dite senssa 'nssun-e vërgogne: 't veuj
bin, tanta bin. T'im dàs 'na risposta?

A Silvia

Pcita dona, grand amôr, ier vardand
ël to pass da masnà, sòn fërmame 'n môment,
ël penssé l'é tôrnà a l'andarera quand ti,
côn ël to timid sôris t'im disie:
mi 't veuj bin! Adess che 'I temp
a l'é passà, côi di ch'it j'eri ancôr 'na tôtin-a
e che tnente streita la man 't fasia vni
rôssà, smiô mach ier. Tut son am disô 'na cosa:
che ancôra as chërd ant l'amôr, che
ancôra 'ndrinta 'd nôi j'é quaicosa
ch'an fa sente viv, ch'a j'é 'n sentiment che
a dispet 'd tute le cose futuriste, surealiste,
resist al temp. L'amôr l'ha bsogn d'un pôntel
për nen casché 'nt la mecanica bruta,
anonima, che për môstresse pi dura che 'I fer,
a nega i sentiment, le lagrime.
L'é 'na cosa che adess a fa rie sent-sse om,
uman e avej bsogn ëd ti, fômna, sincerament
lô cônfessô che për mi 't ses tut, amôr 'd ier
e vita d'ancheuj.

A Francesca

Përché ti t'am senti, Francesca, mi criô
e piôrô pian senssa vërgogna.
I l'hai riù 'd ti e, adess, parei d'un gabian feri,
volô ant ël cel côn la speranssa dël tò përdôn
crijand sempre pi fort ël tò nom, Francesca,
drinta 'I me cheur veuid. Ant ël me corp rupi
l'é mach pi staje 'na greuja, n'anima ch'a và
vagabônda apress al seugn perdù, a 'na vita che
pian pian as na và. Ti, ch'it ses intrà 'nt la mia vita
côn côla blëssa che mach adess che t'ij ses pi nen
më smia ancôr pi bela, tut im ricordô:
le tôe unge, la tôa pel, la vôs, j'eui, ël tò marcé
e quand it cantavi sôt-vôs, ël përfum dla tôa pel,
côle dôe pcite ragnà 'd rùpie antôrn a j'eui
ch'a dventavô pi ancreuse quand ëd rije, ël tò fé
da farfala. Côn ël me fé 'n pò da grôssé, Francesca,
it rija d'apress chërdend a niente, a le tôe busie
che adess sôn vrità; se t'im senti, crija fort,
giutme, lassa nen che dventa côme 'n mort, tôrna
e peui it peudrass nen negheme 'I pan, l'aria,
la lus, la primavera, 'I tò sôris, la vita.
Francesca, i piôrô senssa lagrime, senssa vërgogna,
capisslô e rij nen ëd n'om ch'a piôra, it pregô,
côma l'hai fait, dame 'ncôra 'na pcita speranssa,
anche mach un pcit segn, dëstissla nen côsta candeila
che, fôrsse, peudria ôscurete 'I camin. Disô pi niente,
sôn mach pi disperà, ma criô 'ncôr 'na volta côn tut
ël fià ch'a l'é restame: Francesca, tôrna da mi!

Merssenari

Merssenari, om vendù, carn da canôn côsi a disô,
ma sôma fôrsse anche nen nôi parei? Gent vendùa
che 'nt la vita a lassa nen j'imprônte côme i grand om,
ma cose scure che 'I temp a scancela.
Nôi sôma gent për bin che a la matin a s'aôssa,
ambranca la bôrssa côn ël barachin e a và
a gumé, vëdend ël sôl a spônté e, a l'artôrn, calé;
parei, côn ël temp ch'a passa, j'oss a fan mal,
i maleur che minca tant a tambussô, côn ël seugn
che 'n bel di la fôrtun-a bata 'd co al nostr uss,
senssa penssé che la bataja 'd tuti i di l'é dura,
sempre pi dura e bagnà dal sudor. Si, a volte as seugna,
a volte as cômbat ma a vinci sôn j'aôtri, nen nôi!
J'imprônte ch'i nôi lassôma a sôn tante, faite
da scrit ans la muraja, dal barbôté dla gent,
ch'a travaja, tute cose che 'I temp a scancela
côme 'I sôfi dël vent ans la spiagia ch'a anula
ant ùn niente j'imprônte s'Ia sabia pistà. La vita as na và
di për di, dal calendari i feuj a volô via e, smia fait
aposta, j'é nen 'na festa côn un sant ch'as ciama:
merssenari.

'I sônadôr ëd viôlin

An Via Rôma, la pi eleganta dla sità,
la gent a passa e a ved mach le giôiere
bele anluminà, pien-e 'd roba 'd seugn,
bin rangià parei 'd j'atôr ans la sena
për fesse vëdde da tuti. A l'é fôrsse
'na fôrtun-a la tôa, povr viôlinista setà
ans ël tò cadreghin; côn j'eui dëstiss it vëddi
niente, le tôe man reide a sôn-ô un valzer
alegher, l'archet a côr via anssema ai pass
dla gent che a passa e, minca tant, ël «tlin»
ëd 'na môneda ch'a tômba andrinta al tò capel,
ël bôgé dla tôa testa për un grassie
che 'nssun a sent, a l'é nen côntemplà
ant ël copiôn. J'atôr ch'a passô at vëddo nen,
vestô i côstum da sena, nen côi da tuti i di,
côi nôrmai dla vita, tanti ai portô 'd co quand
la cômedia a l'é finija, a l'é 'n gieugh, riessô
pi nen a esse nôrmai ma, për ti ch'it l'has j'eui
dëstiss, a fa l'istess, i tò valzer alegher
a sôn mach note senssa senss, sônà parei për vinssi
un môment ëd tristëssa, musica vera për un mônd
faôss; fôrsse côl «fa» a l'é 'n pò stônà ma cosa
amporta, chi a l'ha sentulô? J'atôr no, a vardô mach
'I lus dle giôiere, i manchen ambalssamà fôrsse
a sôn lôr, o côi dle giôiere? L'ultima nota a l'era
'I «sol» e anvece, ti, l'has fait «re»; a fa l'istess
a j'é pi 'nssun, i negossi sôn giômai sarà e tut
a l'é fini côn 'na nota faossa, për gent faôssa!

Mi sol, sensa përché... - 1979


Montagna

Ca sensa muraje
con ij cop fàit ëd cel...
Ca sensa pòrte
për anvité j'amis
a visité tò ateliè
da sartòira.
Chèjvòta it ses
parèj ëd la sgnorëtta
vestìa 'd bianch,
con ij brilant ëd giassa
dantorn al còl.
Chèjvòta it ses
anlupà con ij color
che gnun pitor
a podrà mai mës-cé.
Mincatant,
vergognosa parej
'd na madamin genà,
i të stërme la facia
'nt un brus-cet
ëd nivole grise.
Ma 'd bòt-an-blan,
boriosa coma n'argin-a,
it arfude toe grassie
aj cit òmo dla pian-a.
Ca sensa muraje
con ij cop fàit ëd cel.

Vorèj savèj

L'òmo a l'é grand
a l'é 'l padron ëd tut.
A rij, a piora, a prega,
a fà Pamor.
A vòla, a pitura, a fà le ca,
a-j campa giù con le bombe.
A fà le masnà,
peuj a giuta a sfraseje.
Ma 'nt ël maleur
a varda ël cel për crijé:
Nosgnor, giut-me!
It sas ch'i son gnente...
son na gran-a 'd sabia...
Nosgnor, dime chèjcòs!
Ma 'I Dé
a-j dà nen cola rispòsta
dàita milanta ani 'ndarera,
quand l'avìa carià
sl'Arca ëd Noé
tute
le bestie dël mond.

Òdio

j tò bej euj che mi sai nen a lese,
pien ëd noanse scure e bin përfonde
a l'han l'incens andrinta 'd mila cese
e 'dcò la sal dël mar, andova j'onde
a s'ancavàlo con ij mè sagrin.
E t'òdio për le neuit ch'i l'hai passà
a tribuleme 'n sij tò rissolin
e 'n sël tò deurme pasi da masnà.
I t'òdio për la gòj ch'at dà 'I piasì
'd savèj stërmé da bin ch'it l'has n'amor,
ch'at darà 'd pì 'd lòn ch'i l'hai date mi.
I t'òdio për podèj pasié 'I dolor.

Ma son ëdcò 'n viliach e l'hai paura,
paura 'd perde 'd pianta lòn ch'am resta,
paura 'd saré l'ultima filura.
E stago ciuto, bassand mach la testa.

Fratel

Chi 't ses?
I soma soj tra j'erbo sensa fin,
sospèis ant ël silensi
dla neuit,
I greujé d'anime sensa passà.
Chi'tses?
Ël tò silensi a l'é 'n braj aùss
ch'a më sversa
con la solitudin angossanta
dij pensé ch'i sai nen dì.
I t'ambrasso
e lesend an sla toa facia
i sento a balaucé
e s-cianchesse 'I cheur,
e i cheujo 'I tò pioré segret
e t'arcomando 'I mè.
A l'alba
të slontan-e sensa virete,
carcaveja d'un temp perdù,
cit esse,
ombra sensa fin.
Và, fratel.
It arconossërai sempre,
guernand ant le man
la gravura dla toa facia,
la marca tormentà
dël bòsch ëd la cros.

Transparense

Corend për vaude sensa confin,
pistand la tèra nèira,
pra mai s-ceirà.
Fior bianche, fruta madura,
sabie d'òr,
rochere rusià dal vent anrabià ;
e fluss calant.
Montagne cintà 'd fiòca e 'd nebie,
fium pasi,
corent furiose,
pàuta,
përfum ëd mila ròbe.
l'hai sercà,
sperà,
vorsù bin,
sensa savèj.
Strach
e vagnà dai disangàni,
i l'hai spetà n'autra matin,
sperand ant la primalba,
ant ël di, ant ël doman,
ch'am portèissa
le speranse zerbe
'd ròbe sugnà.
S-ceiré 'nt la mesombra
la figura d'un òm
ch'a scapa sburdì,
la vita ch'a viv tuti ij di,
senssa 'n seugn,

L'ultim ëspì

I l'hai tajà 'l gran,
ò bon-a tèra amisa,
tèra drua,
tèra amèra.
I l'hai amsonà ij tòj frut
e forse 'nt l'amson davzin
ël mé sudor
at bagnërà pì nen.
Ti mè strenzëras ës-ciass
archincà 'ncora
d'òr e'd cel.
Ma arcòrda
ch'i l'avrai
në smens sarà 'nt ël pugn
e s'it lo faras giché
l'avrai mincatant
na fërvaja 'd vita.
E 'nt lë spì biond
a tabussërà torna mè cheur.
L'ultim sol
ch'a tenz ël cel j
ëd sangh,
m'anvita a salutete.
Mare tèra,
tèra drua,
tèra dij mè vej!
E 'I buf ëd minca ariëtta
a popon-èrà l'ëspì biond.
L'ultim ëspì
d'un bin perdù.

Vive

Vive na minuta
për robé a la fantasìa ël seugn
d'avèj trovà 'I senté dla libertà.
Vive për crijé al mond
che 'I buf ëd vent
ch'am gatija,
as ciama libertà!
Vive për canté
al son ëd mila ghitare
cola musica
che mach adess i scoto.
Vive 'nt la gòj
ëd col robarissi,
fòra dla mës-cia grama,
ant ël roliss dij tamborn,
ant lë svanté 'd mila drapò.
Vive për strenze
la man al frel e dije:
« It sente nen
costa lauda giojosa? ».
Vive 'ncora na minuta
mentre 'I temp as na và
negand-te 'I piasì
ëd col robarissi.
Vive con tì,
vita chi të scape,
apress avèj sugnà
trovà e perdù
ël piasì dla libertà.

Eròi nen conossù

Sota a le vòlte antiche
j l'hai ancontrà
j'ombre dj'Eròi.
Minca un
a portava 'n cadò 'nt le man,
ël coragi,
la fòrsa,
la purëssa.
Ma 'I cadò pì grand
a l'é nen stàit con lor.
I s-ciairo
le face dla furfa,
ombre bòrgne e grise.
S-ciav, paisan, cite dòne,
mare consumà
ch'a l'han popolà 'I temp
sensa meuire.
A pòrto 'n coragi scur,
na fërmessa sensa confin,
fàita 'd bin,
ch'a serca gnun arconossiment.
Am ven-o 'ncontra
silensiosa furfa 'd gigant
ch'a san nen d'ess-lo,
con un bërluse ch'a quata
col dj'Eroi ancontrà e travëddù
sota le vòlte antiche
d'un temp passà.

Masnà

Toa man còtia
am carëssa la facia
straca e rupìa.
El përfum ëd toa pel
ch'a sà 'd làit
am pòrta 'ndarera 'nt ël temp...
Masnà,
speranse dj'òmo,
i m'iludo ëd sent-me 'ncora
coma ti.
Coma ti,
core leger
ant un prà.
Nopà i son cò mi
un òmo maledet
ch'a lassa che ij gich novej
as bruso al fum e al piomb.
I son ëdcò mi
un ch'a fà finta 'd nen s-ciairé,
ant la fiusa che gnun
a s-ciaira chièl.
Ma përché i tornoma nen andarera?
Përché i tomoma nen
a pioré,
a rije,
a vorej bin?
Edé
na stissa d'amor
a cola masnà
ch'a speta
mach lòn.

Migrant

Adiù, pare.
Mentre 'I paesagi a cor an pressa,
it perdo
pòch për vòlta.
Ël tò ultim fiarì,
la larma stërmà,
la paròla neh dita,
tut a resta përzoné
dël zel bianch
ch'a quata
la tèra nèira
dij nòstri camp.
Adiù, pare.
I l'hai sotrà mia gioventura
dacant
a tò cheur dëstiss.
Ël temp a l'é scapà
'nt ij cit moment
vivù con ti.
Un temp perdù
prima d'esse tastà.
A-j restrà marcà 'ndrinta a mi
l'amor a la tèra
ch'at quata.
La tèra, che quand i tornërai
i sbogërai
con man ingorde,
për artrové
'n còrp
e n'anima.

Ati

l-J veuj bin
ai tò euj creus e pensos,
sarà e doss,
spers e svanì
ch'arbato mia facia.
I-J veuj bin
a toe man còtie
ai tò pensé misterios
corm ëd soferense
e amor.
Tut sòn
mi adòro 'n ti,
i son
la toa ombra,
'I tò përfum lassà sle ròbe
ch'it l'has tocà,
carëssà.
Vorend-te bin
i vorërìa vive 'nt toa ment,
ant ël tò sangh
un ëslusor ëd temp.
Për droché brusà
ant un moment
ëd gòj ëd la vita,
con ant j'euj
ël tò facin.

Le furmije

I veuj nen savèj,
i veuj nen chërde
a chi a veul mostreme
a nen esse.
A vive sènsa seguité a vive,
costa vita grama
mës-cià a cola longa
fila 'd furmije
ch'a intro 'ncreus
ant la pansa
dla tèra nèira.
Pass për pass,
sensa strachesse,
con ël badò sla schin-a,
anans e 'ndré,
con ël bogé
dle piotin-e strache.
Strache parèj dij pensé,
coma la veuja pressanta 'd nasse
e 'I susté cissant ëd meuire
për lassé
na vita fàita 'd pòca gòj
e mila dolor!
I veuj nen savèj,
i veuj nen chërde
che tuti a dventëran
furmija parèj 'd mi!

Seugn

Tute le sèire i ven-e,
iv vëddo, i vë s-ciairo
ant ël seugn magonà.
Con le caviere
ant ël vent ch'a crija.
Gole alvà,
vive,
muscoj tirà 'nt lë sfòrs.
Lë strop as na và
an pressa.
A taja l'aria greva,
la tèra arbomba,
arbomba
sota ij sòco
e mì con vojàutri
'nt una corsa mata.
Për scapé
sità nemisa
e serché le vërde prairije
dle mie anvìe.
Ma im dësvijo
scotand ël tërmolé
dij veder ëd la fnestra,
al passé dël camion
ch'a sgnaca ij mè seugn.

La cassia

Vardand le ròbe veje, stërmà 'n cròta,
trames a le ragnà e le bote rote,
j l'hai durbì na cassia.
An drinta, mè car pare, la toa borsa
'd vej coram, adess sech e mufì.
El tò paltò, 'n paira dë scarpon
e la coreja ch'at servìa a fè
ël tajent a tò rasor e a pasié
toa flin-a e mia gramissia.
Al fond ëd cola borsa, ël barachin,
ël cuciar, na forciolin-a aùssa,
ël cotel mocc, la cossa dël vin.
Ant un pachèt ëd carta grisa,
la sal prontà da mama për la mnestra,
a l'era un tòch ëd pera.
Arcòrdo tut coma s'a fussa ier,
le toe man neire rudie 'd quaj
ch'a carëssavo dure la mia testa
lassand-me 'n sij cavèj la spussa
d'euli brusà e 'd limura 'd fer
ch'am piasìa tant.
A son tuti arcòrd passà, mè car pare,
ma mì, òmo dël di d'ancheuj,
cos'i lassërai 'nt la cassia 'n cròta?

Dëscheurve

Parla, vej,
të scoto strensend-te fòrt le man.
Ij tò euj as duverto
sij confin lontan,
sle piarde sangià dal vent,
ant ël marsum ëd le cite bole.
It deve fatighé
për arconòsse 'nt ël seugn
lë pere caussinà
dël senté perdù.
Minca 'n pass,
impression difissiose
at sopato
coma foetà 'd sorprèisa.
Mi
i l'hai pì nen pietà e larme
quand i largo
'I tò ultim segret.
A l'amprovisa a m'anlupo
le rosà dla primalba,
l'òr dël tramont,
ël soris d'una masnà,
ël parfum ëd na dòna,
le larme piorà për amor.
Ti scota ël mè silensi, o vej.
It ses pi nen sol.
An nojàutri
a jë scor ël fluss
ëd n'esistensa sola.
Poss sensa fond,
specc marmorisà e motobin antich,
ch'i të spece la ghigna rijenta d'un masnà,
con j'euj pien ëd gòj.

Alpin

Na gaméla 'd vin,
na macia 'd sangh
an sla fiòca bianca,
na piuma d'òja 'n sël capel.
Un drapò
carià 'd midaje
për una frontiera
parà con jë stòmi patanù.
Sent simiteri
con le cros grise
anlignà e quatà
dal cel largh
parèj dle mantlin-e svantajà.
Un còro
'd vos grossere
ch'a calo giù
për ciamé ij bòcia
a la montagna amisa.
Cheur
ch'a bato ansema,
ch'a batìo ansema
ant l'arcòrd ëd j'alpin
mai mòrt!

Vent

El vent a passa crijand...
Am ciama... a veul porteme via con chièl
lontan
a virolé 'nt l'univers.
Ten-me s-ciass
ant ij tò brass!
Con toa boca sla mia,
tò còrp anvërtojà al mè!
Con l'amor ch'am brusa,
ten-me con ti,
parèj!
Lassa che 'I vent
a cora da sol për ël mond!
Lassa ch'am ciama mach
con vos cissosa!
Ma ten-me
sì, con ti.
E quand la neuit ëscura
a dësparirà,
i sarai 'ncora anvërtojà a tò còrp
e vestì 'd lus,
ij tò cavèj bogiand
s'arcordëran dël vent
che cola neuit a crijava!
Citin-a! Ven via con mì!
Am bastrà vardé ij tò euj,
tochete,
për pì nen sent-lo.
I faraj finta d'avèj sugnà
e avèj scotà dal vent
mach ël tò nòm,
amor!

A j'era matin...

A j'era matin
e 'I sol a nassìa
ant le noanse 'd ross
reusa e violèt,
trames ëd la nebia
ch'a smijava cotonin-a.
Setà dapé a la cioenda
i vardava le sime
ëd j'erbo dla boschin-a
e im sentìa adòss
un furmiolè dròlo.
A j'ero amusant ëdcò j'armor
ëd la cassin-a ch'as dësvijava.
El përfum dël fen,
l'odor dla stala,
ij primi bòt ëd la ciòca
ch'a ciamava a la mëssa.
Mia mare,
an sl'uss ëd cà,
a më smijava n'autra,
nen cola 'd tuti ij di.
A j'era matin
e mi 't pensava,
Marianin.
E passand anans a toa ca
i j'era butame a subié
sentend-te 'ndrinta al cheur.
Savìa che tò amor
a l'avrìa sempe dame
na matin neuva,
con la gòj
ëd vive për tì,
Marianin.

Girte nen

Girte nen, varda dnans,
pass për pass,
lassand 'ndarera
'I vej borgh
ch'a l'ha s-ceirate a nasse.
Sità amisa,
arcórd dël përfum dël mangé
ch'ampinìa le scale...
Son dla ciochëtta dël tranvaj
ch'as fërmava sota ca
antramentre che le splùe dij fij
a losnavo 'ndrinta a lë scur
ëd mia stansia...
L'arcòrd dël prim di
dë sposin frèsch,
quand
- genà -
i rijìo për desse n'andi...
Le masnà: nòst fieul e nòsta fija,
«Ij cit!» Coma it disìe ti
bele s'a j'ero grand...
L'arcòrd dël temp
scapà tròp an pressa
lassand-me sol.
Sol con cola pugnà 'd tèra
che stamatin i l'hai campà
sla cassia.
Peuj i son nen girame,
spetand con gòj
col moment
d'artrovete dëdlà.

Ciav ëd véder - 1081


Buratin

Dësvijte buratin
a l'é matin
bogia
'I mond a të speta.
Magister scolé
a toca scoté
tuti a san la vrità
e gnun a l'é masnà.
Varda buratin
ël temp a cor lest
'nsima a figure
'd pàuta
'lcel
a l'é nèir
coma la filsela
ch'at gropa.
Basta buratin
serca la neuit
anventa 'n seugn
ch'a la slonga
për nen fé artorné
'I matin
seugna buratin, seugna.

Uciaj reusa

Guardé dal përtus
ëd la saradura dle veuje
con j'uciaj reusa dla fiusa
as vëd mach ël bel
ij desideri colorà
còsa it vorerìe esse
còsa it vorerìe fé.
Esse padron dël mond
fé porté a j'àutri
'I badò
comandé la vita.
J'uciaj reusa dla fiusa
a lasso nen s-ciairé
le monede 'd pel d'òmo
pagà për ël progress.
Ël temp a passa 'n pressa
e l'òm a peul pì nen
anciodé sl'erbo dla fantasìa
ij seugn ch'a lo giuto a vive.

La ciav ëd véder

A-i é chèidun
ch'a l'é bon
a vende la vita
la facia dl'ànima
ij pensé:
àutri nò.
Për lor l'é coma marcé
dzora 'n senté
pendù sla neuit
trasparense
arfudà da la realtà
che 'I temp a dësmentia
a peulo nen scapé
a l'é coma proveisso
a duverté la saradura dël temp
con na ciav ëd véder.

Desideri

Për bate la sòrt
i camperai anvers ël cel
le pere dël magon.
Për la vrità
im rampierai anvers
le sime pì àute
sercand la sorgiss
dla lus.
Për vive
i roberai na minuta
a l'eternità
për sentme vincitor.
Peui
i corerai lìber
e gnun semàfor
a podrà fërmé
mia corsa
vers n'àutr doman.

Genà

It vëdde mie man?
A l'han sapà la tèra
fait la guèra
massà òmo
dësmèntia:
a j'era jer.
I l'hai nen 'I coragi '
d carëssé toa facia
strenze tò còrp
fàit ëd nìvole
scavé 'n ti
tiré fòra ij tesòr
che it l'has andrinta.
It ses coma la stagion
ëd la vëndummia
pien-a 'd color
e promësse:
ma i son genà
I vorerìa seurte
da mia ànima
për trové la fòrsa
'd dite:
it veuj bin
ma i son genà.

Scapé

Son nen ij mè pensë
la ciav ëd l'univers
mè euj son trasparent
mè cheur a pompa desideri.
Viv vita
viv gòj
e ti tèra
it sentiras
rusié le buéle
dal dent ëd fer
ëd la draga.
Ma quand i camperai
anvers ël cel
le pere dël magon
per bate la sòrt
i sarai sol
e ij dent ëd la draga
a scaveran sempe pì 'n fond
ma a troveran nen mia ànima.
I sarai scapà
'nsima la scionfëtta dël temp
e ij mè pensé a seurtiran a buf
da la siminera dij seugn.

Soldà

Còsa it l'has vist
mentre it murìe?
Le muraje 'd ca
la facia 'd toa mare
'I soris ëd n'amor apen-a tastà
dime soldà
l'ultim ësguard anvers ël cel
prima 'd robaté për tèra
chissà cò a l'ha vist:
e 'I tò ultim pensé?
forse a t'arsonava ant j'orìe
la paròla libertà
le bataje as fan nen con le paròle
e ti it l'has batajà
për 'n tòch ëd tèra
adess i 't l'has
an sla toa tomba a scriveran
mòrt për la libertà
mè pòr soldà
libertà paròla veuida greva anciarmanta
për chi al l'ha
seugn për chi al l'ha nen
coma për ti mè pòr soldà
con j'euj da masnà.

Aventura

I son ëstrach ëd mangé paròle
mè stòmi l"ha bsògn ëd pan
mia fantasia 'd seugn
ch'am giuto a vive.
Con ij mè strass
'I magon për bagagi
im n'andrai sota 'n àutr sol
a scaudé mie speranse
vagneme 'I pan
fé da sentinela a j'arcòrd
për nen cissé le veuje 'd torné
da ti tèra marastra.
Se 'n di i tornerai
anche da pòver,
i giugherai con ël servel
ciamante 'ncora amor,
ma adess
mentre 'l paesagi a cor ampressa
darera 'I finestrin dël treno
peudo mach dite:
it òdio,
ma ancreus na vos a dis
it veuj ancora bin.

Ma ti masnà

Ma ti masnà
ch'it varde 'I cel
sercand le nivole o 'n vòl d'osej
it podras diventé n'òmo?
Difente
che 'I ciman at sisiss
e gnun a të scota
Toe dësmore a son tòch
ëd màchine dësblà
Antorn a ti
gnun passaròt a ciancëtta
'n vòl ëd farfale 'd plastica
na bigieuja amplacà sla muraja
na cort grisa
ch'a spussa 'd piss ëd can
'n sol spali a s-ciairiss
'n baron dë mnis
Na radio a dis
— 'Auta conquista social...
yiva chiel-là... abass chiel-lì... —
Ël mond a andrà mai pì mal
Tò dësmorete as fërma nen
për ti la màchina dël temp
a l'ha nen fàit sò programa
toa scheda a l'é nen ëstàita foratà:
it ses fortunà
it ses 'ncora na masnà.

Veja mostra

La solitùdin a slonga la neuit
a mangia ij di
ij mèis le stagion j'ani.
La veja mostra
ch'a batìa con sò tich tach
ij second e le minute
a l'é vnuita mecànica
coma la vita d'ancheuj.
It veuj bin solitùdin
ant le neuit eterne
e 'nt ël veuid nen ciaciarà
da vos indefinìe
lë slusor dël sol
a l'é pì bel
e a l'é mach mè.
Mie man a së slongo angorde
për dëstissé le stèile
e fé neuit.
Për fërmé 'I temp
sté da sol
coma quand son nà
coma quand i murirai:
për pensé doman
për vive ancheuj.

A j'ero eròi

Disarma tò euj
goerié dla neuit
serca la lus con mi
marciand sentiroma le vos
ëd fantasma passà
goerié dësformà
pra con fior ëd marmo
ideaj sotrà.
An prima fila
ij perdent, ij distrat
mila bataje, ganse dël deul
glòrie passà
gavëtte 'd giassa
an sël Dòn
fior ross al Martinèt
sacrifissi anònim:
Marisa a piora 'ncora Luis
le prime file
a s-ciopato le man convinte.
Amor amèr, arcòrd doss
afann ëd gambe strache
caviere bianche
pensé dësformà 'd jer,
la pension a basta nen
e pensé che i l'hai dàit tut
ël temp a passa sbëfios
goerié disarma tò euj
prima che man ëd neuit
a dëstisso tò mond
preuva a pioré
preuva a vorèj bin:
chi sàü!

Tèra rossa dë Spagna

Tèra rossa dë Spagna
sol bujent
silensi rot dal crijé ëd siale cioche
Goya a nassìa
Tèra rossa dë Spagna
disegn nèir ëd guère grame
Goya a contava
Tèra rossa dë Spagna
ore mute
sarà 'n mes a muraje bianche
Goya a sperava
Tèra rossa dë Spagna
feste amor canson
bataje 'd tòr, ghitare
Goya a vivìa
Tèra rossa dë Spagna
sensitiva anciarmanta
con mila color, romor ëd vita
Goya a sognava
Tèra rossa dë Spagna
consèrt ëd siale cioche
ant un mesdì fermà 'nt ël temp
Goya a muirìa

Le colpe dël servel

I j'era content col di j'era 'n vacansa
an mudande slà riva dël mar
vardava le fijëttin-e 'n doi tòch
le masnà a giughé le barche 'n mes al mar:
sì a l'era pròpi na bela giornà.
Ma tut ant un moment giugand con la sabia
i son trovame con na pugnà 'd pover,
ch'a sghijava via trames ij dij,
na stissa 'd sudor
ch'an colava dai làver
l'é cascame sla lenga
a l'avìa 'I gust ëd la sal coma 'I mar.
Aussand j'euj al cel i son vistme cit
con na pugnà 'd sabia e 'I gust ëd la sal;
n'àtim: i l'hai capì 'd còse mai pensà.
Mi Giovanin ël mej 'd la bòita
mi che an sël rusch i son chèidun
i l'hai capì che minca gir dël mandrin
a fasìa turniura 'd na minuta 'd vita.
Forse a l'era colpa dël sol
ch'an cusìa 'l servel:
basta mar,
na corsa fin-a ant la piòla
'n mes lìter,
i t'andeurmo servel ëd la forca, via,
e doman i torno a ruschè
ant ël mè mond,
an mes a la turniura
mach là i l'avrai mai paura,
si, doman i torno a rusché.
Fëvré1970

Ômo dla strà

Për mi, òmo dla strà,
daspërtut andova ch'im rabasta
a-i saran mach ëd robe conossuve.
Muraje grise cei tërboj,
vedrià sensa lus,
bigieuje nèire
ciche dëstisse, spuv, amnis.
Rotaje lusente
ch'at pòrto chi sà 'ndova.
Paloch aùss, carià 'd fij
ch'a brajo parèj dij grij.
L'ucé dël semafor
a l'é la lusentela dl'istà.
Ël passé dël tranvaj
lë sgarì dël fèr,
ël rabel ëd la gent,
ch'at passa davzin,
ambagagià 'd seugn,
për fesse travonde
dal Bërgnif dël Progress.
Carcaveje ch'a vëddo na lus,
che mi i s-ciàiro nen.
Ant ël mè doman,
a-i é na sità mascheugna,
satìa 'd di ch'a vòlo
coma buscaje al vent.
Ant ël mè doman,
a-i é l'arvive 'd na neuva prima,
l'arvëdde dle ròbe perduve,
l'artrové pere pressiose e lusente
parèi dle lerme ch'a më sghijo sla facia.
Ant ël mè doman,
da òmo dla strà
a-i é l'anvìa
d'esse 'n branch fiorì.

Vrìtà

Vrità paròle, vrità realtà.
Cor òm, la vita a të speta,
cel pien ëd vrità
orìe slargà për sente vrità
boche ch'a crijo vrità
simiteri satì 'd vrità.
Antrigant con vrità
bateur con vrità.
A chilo, a méter
mila vrità,
an paga dël tò scoté,
për un tò soris
ëdcò se a l'é busios.
Tut as cata
ëdcò la vrità.
Pajasso 'nt un mond ëd vrità
un, mila, sent mila.
Scatole veuide coma ij servej
cavaj sensa pasture,
òmo sensa cel.
Vrità, vrità, vrità.

A un amìs - a Cesare Pavese

Ij falò fan pì nen ciàir
le vos ch'as sento antorn
a diso 'd ti ròbe lontan-e
ij tò dèscors ij tò pensé
toa vita passà a serché doman,
ma darera ai tò uciaj
gnun a l'ha vist:
tò mond a l'é stàit mach tò.
A-i é mach ëd fum
e la lun-a a l'é sempe là
e noi pì cit e gram
i soma sì a guardé doman
e ij di as fan lontan.
I son setame fòra 'd na gesia
spetand inutilment Nosgnor
ma i l'hai nen vistlo,
e di për di
'I pan ëd la comprension
as fà pì dur.
Mia ànima a serca sota le sòle
còse perdùe
pistand le neuve,
antramentre a më scarsin-a sota ij pé
la sënner d'un falò giumai dëstiss.

Va, masnà

Toa vos a son-a fàussa
antramentre ch'it dise
- Va, 'I mond a l'é tò
va, masnà...
'dcò ij tò euj a son nen limpid
a stërmo 'd còse che i sai nen
forse it l'has capì d'avèj përdù
it veule che mi vada lontan
a serché lòn che ti it l'has nen trovà
col mond che it chërdje bel
a l'é përdusse ant ël rabel
e ti it n'has pro 'd combate
për na pugnà 'd vent
për 'n seugn ch'a së slontan-a
për 'n doman ch'it l'has nen.
Pare, it capisso
ma as peul nen scapé
nen vëdde l'ancheuj
nen avèj na frisa dë speransa
si, i lo sai
as viv ëd pan e nen ëd seugn
la fatiga a l'é greva
ma a l'é 'ncor pì grev
capì ch'it l'has perdù
che ij seugn e le speranse
a son ëstàite fantasìa
mi i vado l'istess
e veuj fé finta che toa vos
a sia giojosa, tò ësguard seren
e la man ch'i strenzo a sia còtia
nen rudia 'd quaj coma toa ànima
andé content për ij senté dla vita
coma quandi ant un di lontan
tò pare a l'ha dite
— Va, masnà,
e ti it l'has chërduje
coma mi i chërdo a ti.

La comëtta

La man a scancela la pover
che a quata 'I cit véder
dël volèt
e në slus ëd sol,
intrand anrabià
a la visca d'òr.
La fëtta 'd cel
a më sbalùca
e 'I verd dël pra ch'i s-ciàiro
a m'ampiniss l'ànima 'd gòj.
Ant l'aria a-i vòla ancora
la veja comëtta
ch'i l'hai artrovà
'nt la nivola (sofiëtta).
Corse mate 'n sël pra
impression lontan-e
ch'i artreuvo strenzend la filsela
dël mè vej gieugh.
Lë slussi 'd sol
invidios
am mostra jë s-cianch.
Lesta l'imaginativa a-i cus
e i torno a core.
Grassie a ti,
gieugh ëd jer,
i gusto la vita d'ancheuj,
e 'I tò color giàun
a l'é 'n ras ëd sol
ch'a spatàra le nebie
dl'otugn ch'a stà rivand.

Përzoné

Le frà dla fantasìa am ten-o përzoné.
I vorerìa rompje
e torna core për ël mond
liber
coma 'n tropié 'd ventura,
për combate e vagné mila bataje
lassé sla tèra le pianà dij mè pass,
përchè 'nsima ai senté
a-i saran pì nen le ronze
e 'nt ël mè cheur pì gnun-e pere greve.
E podrai mës-ceme ancora con la gent
e brajé ch'i son viv,
ch'i l'hai rompù le frà
e che l'amor e 'I temp përdù
a saran sempe 'n pior.
Dësmentierai lòn ch'i l'hai passà
'n mes a le ronze dij senté
andova a son sgnacasse ij mè pass,
për dësmoreme con ël doman,
penselo leugn, stërmelo.
M'ambrojerai da sol
për podèj ambrojé j'àutri
coma 'n gieugh
ch'am fà torné masnà.
Ma i stago sì,
përzoné darera a le frà dla fantasìa,
ch'i sarai mai bon a rompe.

Seugn

I l'hai corute dapress
sensa ciapete, tranfiand,
con ël cheur ch'a batìa fòrt.
Un vel ëd mila color
an panava lë sguard,
lerme 'd rabia a sghijavo adasi,
e ti, àtim ëspers,
i të sparìe sbefiandme.
Seugn
che a la primalba a së slingua
coma posà s'un vel ëd nebia,
seugn, che 'I vent a dëscancela
con ghignon.
Për giornà bele,
për giornà grame,
për le neuit amise
gonfie d'arcòrd
ch'a vagno la tristëssa
dël biauté dasiant dël temp nemis,
e am nego 'd sentme në sbòss,
ch'a crèss an fàuda ai seugn.
Che stupidada,
scrive ij seugn ansima a 'n vel ëd nebia.

Përchè doman?

Përchè a-i é mach doman e nen ancheuj?
J'àtim ch'as vivo a son buscaje ch'a vòlo
sperse 'nt un seugn.
Mè ànim inchiet a sa nen cos veul
i l'hai nen ëd rèis,
ant ël ciman a peulo nen spèrfondé.
I l'hai vagabondà
për desert,
girà për sità mòrte
che arvivo n'àtim
për chi a-i fà 'I regal
ëd deje vita.
Sota 'n cel polìd
carià d'ëstèile 'd n'oasi sperdùa
i l'hai crijà për sentme viv
e rijù dla facia dròla d'un mòro
ch'a l'ha chërdume mat.
Ij mar lontan, rabios
coma mia veuja
d'esse pasi
e coma l'onda
a torna al mar,
mi artové 'd ciman
pì mòl
për funghé mie rèis.
Për sòn che tuti ij di
im ciamo:
Përché a j'é mach doman
e nen ancheuj?

Andess-ne

Im n'andrai për ël mond vestì 'd seugn
për artrové le fàule
ch'i l'hai scotà 'n di lontan
serchërai ij mar mai vëddù
le fiòche mai pistà
ij mercà 'ndova a vendo j'òmo
le gésie 'ndova a-i é 'ncora Nosgnor
le sità dësmentià e sotrà
marcërai con la facia patanùa
im farai sgiaflé dal vent e da la pieuva
scotërai la vos rabiosa dël mar
e vëddrai lë s-ciumì dle onde
setà sla riva d'un fium
i conterai le giornà lassandje andé
'nsema a l'eva ch'as na va pasia
coma la fin ëd la vita
'I vent am porterà con le fàule
ij crij dla gent disperà
o le rijade 'd gòj
o la vos d'un amis che i l'hai mai trovà
ma se im vëdde passé
ciameme nen andova i vado
tant iv respondërìa nen.

Misura d'òmo

Van e ven-o ij viandant
a chërso ij cit e le strà,
i l'hai comprà na ghitara
che a piorava sola
drinta na botega.
Ij bicer che a j'ero pien
adess a son veuid
e a la matin
a meuiro, misteriosament
ij bicer
e chi a beivìa.
I son chërsù tant
adess i guardo gnun
gnanca j'amìs:
i-i son mach mi.
Pudèissa fé 'n bagn
drinta na tomba
e da la tèra sarà
guardé an àot
për vëdde
la misura dl'òm
e sente 'I pèis
ëd la superbia.
Ma le strà am ciamo
mia ghitara a piora
e mi i veuj nen pié sò pòst
drinta la botega dël temp
a misurè la solitùdin,
i l'hai paura:
i son mach n'òm
n'òmo sol
che a serca 'I doman.

Son nen paisan

Son nen paisan
e mè regret
a l'é vive ant ël ciman.
Ti i të sbalàuce
ant ël temp pasi,
mi 'nt ël rabel
e 'nt ël fum.
Ti it peule argalete
l'eva sclinta dla sorgis,
mi 'I velen ëd cola mineral.
Da ti a-i é 'I bòt ëd le ciòche,
da mi l'uché dle siren-e.
Ël ciancëtté d'un passaròt
a l'é doss,
ël crijé dla gent anrabià
a l'ha lë sgarì dël fer.
Un bocin a nass
giutà da toe man
àutre man con la pistòla
a masso j'òmo.
I son nen paisan
e cost a l'é mè regret.
I)
Quand i camperai
anvers 'I cel
le pere dël magon
për bate la sòrt
i sarai sol.

(II)
Ël magoné dël mal ch'as fà
minca vòlte a quata
'n pentiment fàuss,
'n moment scapà
che i soma nen ëstait
bon a ciapé.

(III)
Che sust a l'ha
la paròla lìbertà
se 's peul nen volé
lìber ant ël pais
dla fantasìa.
A lo crijava
n'òmo cit
squasi na masnà
sensa 'n passà.

IV)
Lë mnis
as vëd nen
e j'euj a son sarà.
Për noi
amnisé del mond
a-i é mach
un fòrt përfum
ëd fior,
col ëd le coron-e
'd tante sepolture.

(V)
Ij seugn a son coma
j'òmo
a finisso an pover.
Sënner d'un feu
che mach àutri seugn
e àutri òmo a ten-o anvisch
për nen dëstissé la vita.

(VI)
Chi nass pòver
chi përzoné
chi sgnor.
I soma
'd greuje legere
për pensé grev.
Coma feuje
che 'I vent a s-cianca
dal branch dosman dosman
e an pòsa 'n tèra
e 'n pé a në sgnaca.

(VII)
Mia vita
a l'é përzonera dël temp.
Mia vita
a l'é gropà al temp.
Mia vita
a më scapa trames ij dij.
Mia vita
a l'é coma ij seugn ëd l'òm
a finiss an pover.

(VIII)
I l'hai tastà
'I parfum ëd l'erba,
i son perdume
dapress al cant ëd në stronel,
ma quand
i son artornà 'nt ël vive 'd tuti ij di,
i l'hai pì nen trovà
la mia gent, ël mè mond:
përchè l'era passaje
n'eternità.

(IX)
Mila vos rabiose
a l'han fame giré a fandarera.
I l'hai s-ciàirà 'I passà
e i son sentume l'ànima
pien-a dë strass.

(X)
I son vestime
con la muda dla duminica
për vive n'àutra vita
chërdendme d'esse
nàit ësgnor.
I l'hai prononsià
paròle dròle robà dai lìber
e dame 'd blaga
ma gnun a l'ha vistme.
A j'era tròp rabel
e tanta gent vestìa parèj 'd mi
ch'a barbojava
paròle veuide
portà via dal vent.
I l'hai argretà
ij mè strass,
coj ëd tuti ij di:
për sentme viv.


(XI)
Le paròle ch'it dise a son anciarmante
e mi të scoto
giovo con la vos pasia
euj seugnant cavej longh
it ësmije un vej profeta
che 'nt ij temp ëd la neuit
a filosofava dël doman.
Ij tò pensé a vòlo
ant un cel dròlo
'n mes a nivole d'«hashish»
che 'n buf ëd realtà
a dëscancela
për fé 'd ti un vej profeta
sensa professia.

(XII)
Ël pavon a l'ha tanti amìs:
un general carià 'd midaje,
n'ambassador con la feluca,
a fàn la rova coma chiel,
n'orator ch'a ciancia tant
arfà soa vos,
n'inteletual con mila arsete
ch'a dòvra sò servel.
Pòver pavon
it ses n'animal tant bel
con tò piumagi
'd tuti ij color.
Ij tò amìs gris, nò:
lor a passo baland na giga
an sël palchsenich
ëd la stòria:
sensa fé rije gnun,
a fan pioré.


(XIII)
A dëspariss travondù
dal temp
un matin neuv,
la neuit a riva
a l'improvis
coma se na man
schersosa
a campèissa
na mantlin-a
ëd porpora
an sij fianch
ëd la montagna.
Le sime pì àute
as tenzo 'd nèir
a smìjo vorèj fé
la sentinela
a n'àutr doman.

N'amor

Vive n'àtim
brusé 'd gòj
ambaroné j'arcòrd
sente 'I dabzògn ëd tochete
vive per ti.
Speté 'I soris ëd toa boca
e scoté 'I robaté sclint
ëd toa vos.
N'amor fàit d'amor
ëd gelosia
përchè ti it ses tut:
na vita, 'n mond mè
che as perd
ant ël përfond dij tò euj verd.
Còsa a sària mè mond sensa ti:
a nass a la matin
e a meuir a la sèira
ant ij tò brass:
coma 'I passé dla vita,
cola ch'i seugno
ëd vive con ti.

Ambrunl

It ses perdute n'àutra vòlta
a l'ambrunì
i l'hai nen viste
e mentre i më strenzìa le man
coma i preghèissa
'I cel bleu
a robatava 'nsima 'I mond.
It ses perdute n'àutra vòlta
a l'ambrunì
ansema a mi 'I mond a s'andurmìa
sota na mantlin-a rossa scarlat.
Mi sugnava
'd vive n'àutr amor.
It ses perdute n'àutra vòlta
a l'ambrunì
a l'è restate na neuit pì scura
e n'amor
ch'a së sfiama ant j'arcòrd.

Chërdje 'dcò ti

Impression greve
coma na neuit sensa fin
am craso 'I cheur.
Nòstr amor
a peul nen finì parèj
coma na còsa frusta.
Dame na man
campomla giù
costa muraja
che 'n di dòp l'àutr
i l'oma drissà
con ij mon dël silensi.
Forse dë 'd là
i troveroma 'I sol
e le neuit sensa fin
a dëspariran.
Anventuma n'àutr doman
e se 't veule
lo troveroma 'nsema
l'amor a dà speransa.
Chërdje 'dcò tì.

Serenada

Sota tò pogieul stassèira
se it sentiras na serenada
sburdìss-te nen, son mi.
I veuj crijé al mond
che ti për mi
it ses tut
ël bel ël brut
Pancheuj ël doman.
Vorerìa avèj doe vite
për quand it penso
quand i të strenzo s-ciass
ant ij mè brass.
Saì nen se vivrai tant
ma arbeujo, seugno
arnassend di për di
vivend ëd tò respir.
Se mia vos sarà raucieugna
e tërmolerà na frisa
scotla l'istess
crijerai pì fòrt
che 'I rabel dël mond.
E se at diran
che mi i son mat
ti dije sì,
ma 'd ti
che it ses mia fomna
già da vint agn.

Neuit sensa fin

Noi i soma padron dël mond
l'oma pì nen paura
dla neuit
coma quand j'ero masnà
quand i giugavo a stërmesse
'nt lë scur ëd le cròte
e mi it robava 'n basîn.
Mila poesie nen dite
ij prim bijétin d'amor
la veuja dë sté 'nsema ti
parlé dël doman
ël tò vestì bianch da sposa
ij magon le gòj l'amor
colorà 'd bleu
coma ij vestì
dë vlù dle masnà:
'I temp a l'é passà.
Adess che i soma a la fin
i l'oma nen paura dël doman
përché
noi i l'oma dëstilà
dal lambich ëd la vita
mach la gòj
le neuit a saran
sempre ciàire 'nsema ti
fin-a a la fin.

Mila carcaveje - 1985




J'euj d'un cit

A son j'euj d'un cit ch'a vardo 'I ciel
ch'a vëddo le stèìle a-j cheujo a-j seugno
an drinta ai sò euj it vëdde ancora
le cose pì bele, cole che noi i l'oma massà
lor a-j chërdo, a son masnà.
Le conte dël luv, la fata le buate
ël gril parlant, la balen-a 'd Pinòcchio
ma noi nò, i soma dventà «grand»
voroma un mond ëd gent «granda»
ch'a vada an sla lun-a ch'a amprenda a massè
a combate a esse grama.
Ma a son j'euj d'un cit
ch'an fan pensé, a son nòstri
is batoma për lor, per un mònd pì bon
ma is n'ancorzoma nen che i-j sborgnoma.
E i gavoma ij seugn le fòle ij prà
foma 'd neuve sità tute 'd ciman
sensa ij «batteri»
convint ëd fé bin për nòstre masnà
le stèile, cosa passà e j soma rivà
për ël rest, forse rivròma.
Ma a resto j'euj d'un cit che an guardo
e se i savèisso fermesse 'n moment
j vëddrìo le còse che i l'oma massà
la stòria del luv la balen-a 'd Pinocchio
e nen un baron ëd buate rote e veujde
che a coro na corsa vers na fin:
che forse a sarà vista da j'euj d'una masnà.

Linseul dë sposa

I son ëvnù a serchete sai nen përchè
i j'era curios ëd savèj s'a l'era capitate
chèich brut maleur, ò se it j'ere tornà a tò pais.
Mi 'd gent na vëddo passé tanta
darera a mè sportel dël Mont,
da «Paolin» coma a diso sì a Turin;
vëddo 'd bel, ëd brut, ël ' da bzògn
la superbia, 'I maleur
a passo an tanti angagé j'arcòrd:
quat sòld për continué a vive.
Ma 'd ti, Ginòta Pautass mi i savìa tut:
andova it j'ere nàita, andova të stasìe 'd ca
la grama sòrt ch'a l'avìa fate lassé toa tèra
e ij tò mòrt, soj sensa na fior, sensa 'd ti.
Tò òm Cichin, Giaco 'I fieul pì vej
mòrt an tèra d'Àfrica, e Gino
l'ùltim, massà dai plùfer
quand ch'a j'era ancora masnà.
con ël làit an sij làver.
It l'hass contame toa vita
minca 'n tòch che it portave
a j'era 'n tòch ëd ti:
la mostra 'd cé
j'orcin e l'anel da morosa
e col da sposa.
La vita a l'é dura,
fasso coma i peudo
për tiré anans.
Ël magon pì gròss
it l'hass fam-lo vnì l'ùltima vòlta
quand ch'it l'has portame doi linseuj
it l'hass vardame mal përchè it dasìa pòch
për ti a valìo tant, e prima d'andet-ne
it l'hass vardame con j'euj pien ëd magon
e con vos bassa squasi it n'ancalèisse nen
it l'hass dime:
- M'arcomando, ch'a-j ten-a bin
a son le cose pì bele 'd mia dòta.
A l'é për sòn ch'i son vnù a serchete
për dite che ij tò linseuj a torno a ca;
ma 'I sotror a l'é rivà prima 'd mi
a l'ha portate via jer sensa na fior
figura anònima ant un mond veuid e gram
coma col ch'a passa tuti ij di
darera mè sportel dël Mont:
da «Paolin» coma a diso sì a Turin.

La mla istà

Asfalt bujent, gent sudà straca
la camisa tacà a la pel
moment ëd rabia për ël calor
un fassolet an man
për suesse 'l sudor
un bicer d'aqua frèida
'I gelato ch'a cola
ij pé ch'a fan mal
ël travaj fàit con pòca veuja
'I seugn e la veuja
dël verd dij bòsch e dij prà
anche costa a l'é istà.
Le scòle a son veujde
ij banch a speto nen d'àut
che ij crij ëd le masnà
an sla lavagna a-i é ancora scrit
Buone Vacanze
Fòra 'I sol a brusa
la cort ormai veujda
pì an là verss ij bòsch
quat vache a pasturo
a l'ombra dle piante
rumiand meusie.
La sèira a ven pian pian
ël ciel as tens ëd color
che a van dal reusa al viòla povros
a son color che gnun penel a podrìa mai fé
la coral di grij
a speta nen d'àut për taché a canté
le stèile pian pian ancamin-o a rivé
e la neuit squasi as n'ancalèissa
nen ancaminé, e quaté
timidament ij color dël sol
che as na va,
anche costa a l'é istà.
Na fnestra doverta
al son ëd na radio la gent
an sël pogieul le masnà ant la cort
e n'òmo ch'a torna dal rusch strach,
ma content ëd podèj buté ij pé a meuj
e mangé n'insalada al banchet ëd l'anguria
ij deòr dij cafè l'ùltim tram ch'a passa veujd
con ij finestrin duvert anche còsta a l'é istà:
la mia da òmo con ël cheur da masnà.

Öfaudal

B faudal che it l'has ësvëntajà
a Tavìa toa mare un di lontan
a l'ha lassatlo coma dòta
e ti coma signal
it l'has pendulo a la fnestra
për dime che it j'ere d'acòrdi
che it am vurìe bin.
Peui j'ani 'd sagrin
anlevé ij cit, la ca
e sempre tò faudal
ansema a ti
it lo lassave mach la sèira
it lo pendìe a pé dël let
për pielo a la matin.
A l'é servute a tut
suvé lerme, sudor
ël nass aj cit
a smijava part ëd ti
e quand che ij temp a j'ero gram
e as massavo frel con frel
it l'has dovralo coma drapò
për la speransa.
Anche quand
a l'han portate Stevo
forà da part a part
it ses quatate la facia
con tò faudal
për stërmé tò dolor
ëd mare, 'd dòna.
Adess che it ses andat-ne
i son sì con tò faudal
an man sensa vita,
ma ï sai còsa i farài.
I lo pendërài a pé dël let
iludend-me che ti it torne
con tò përfum, tò fé gentil
con toa vos càuda, a dine
ancora na vòlta: andoma cit,
la sin-a a l'é pronta
ciamé vòst pare.

Litra a ti

La vita a l'ha marcame sla facia
'I passé dël temp.
J'euj a son pì nen lusent,
le rupie a smijo sorch ancreus
lassà da na slòira greva.
La vos a tërmola na frisa
coma le gambe,
tutun la veuja 'd vive a-i é sempre
bele s'i son vej.
Si, si
Adess i sarài vej
ma ancheuj am pias arcordé
che quand a l'é stàit ora
ëd col mej ch'i l'avìa
i l'hai 'dcò datne a ti
che coma në sforniòt
it l'avìe sempre 'I bech duvert.
E am pias arcordé
l'orgheuj ch'i provava a ten-te an brass
e fete vëdde a tuti
s'i fussa ancalame i l'avrìa crijà:
«Vardé che bela masnà i l'hai mi».
Lo faso adess mostrand tò ritrat
con ij mè neuv amis vej parèj ëd mi
quand is rabloma ciaciarand
ant ij coridor dl'uspissi.
Fieul
a l'é nen ch'im la pija con ti
i soma an tanti belessì
a tiré anans parèj
a vive d'arcòrd
dësmentià dai nòstri sforniòt.
Vivoma parèj, ësmijoma 'd can
e coma ij can i l'avrìo piasì
d'una carëssa, d'un tòch d'òss.

Scus-me s'it lo ciamo,
ma cola masnà ch'it ten-e an brass
e ch'at sorid con gòj
lòn ch'a farà
quand che la vita
a l'avrà marcà 'I passé dël temp
ëdcò an sla toa facia?
At saluta chi ch'at veul sempre bin.
Tò pare.

Gusto carissim

Toa létera a l'é rivame jer,
ël 22 dë Stèmber, da New York,
it im ciame coma a va la vita sì a Turin,
bastansa bin, ant ël borgh cheicòsa
a l'é cambià cheidun a l'é andasne
a-i é 'd gent neuva, le fiëttin-e
a son dventà dòne, e le nià a chërso.
Ël temp a passa, mia mare a l'é mòrta
e me pare a borbòta tuti ij di, che a l'é
sol, che a l'é ora che mi im maria, ma
mi i stago bin parèj.
Vera, cola fija che a ti at piasià tant
a l'é mariasse con Fredo ël fjeul dël verduré:
ël cine Vitòria a l'han campalo giù, e a sò pòst
a-i é 'n palass neuv, pensa a l'han ëdcò
cambiaje nòm a la piòla sota mia ca, t'arcòrde,
la reusa rossa.
Adess a së s-ciama «degustazione vini», ma 'I vin
a sà 'd conegrina: drinta però a l'é sempre l'istess
ij taolin sempre pì nèir e brusatà da le ciche, e
an fond lë specc con la reusa rossa e la scrita an òr
ëd le «Generali Venezia 1890».
Am ven da rije it sas, ma mi antlora it vardava le carte
da lë specc, per lòn che it vincìe mai.
Minca tant ij penso, coma it fase
a vive an mes a gent foresta, sì as viv nen bin,
ma almeno i soma a ca, ëdcò për mi Turin a l'é
coma 'n vestì tròp ëstréit, ma i lo pòrto
sensa vërgògna.
It ëscrive che l'América a l'é tò pais
che it veule nen torné, it ses mariate na fomna
american-a, it l'hass ëd bej cit, as vëdd da le fòto
che it l'hass mandame, ëdcò toa ca a smija
cola d'un ësgnor, mi i stago sempre al sòlit pòst
ters pian ant le ca popolar, vado a travajé an bici
e a la sèira i vado an piòla a feme 'n biceròt,
ò na partìa a carte con j'amis.
Prima 'd saré ste pòche righe, i veuj ciamete
na còsa, i son curios, it veule pì nen torné,
Turin at piass pì nen, antlora përchè it ëscrive
an Piemontèis ciamand ëd sòn e 'd lòn, e se ant ël
borgh cheicòsa a l'é cambià.
Pensa che sì j'amis a t'arcòrdo coma Gusto l'American,
e mi coma it veule che t'arcòrda: coma l'American
ò coma n'amis che a l'ha sercà fortuna sota n'àutr cel?
Rispond-me it im fase piasì, mi i son a toa disposission.
It saluto e t'ambrasso con afet. Pero.

Eroin-a

It l'has vardame con j'euj sbefios
i son girame a l'andarera
për vëdde se it vardave mi ò n'àutr,
anvece nò it im vardave insistent
con ël soris an sij làver
i l'hai ciamate përché
ghignand it l'has dime:
fate furb, it vude nen ch'it ses mòrt
fate furb barachin.
A son mancame le paròle
drinta 'd mi rabia e dolor
e quand ch'it ses calà dal tram
a la prima fermada
i son stàit coma fulminà
i son vardame le man,
rudie 'd quaj nen polide
la borsa dël travaj
le scarpe veje
i son sentume strach,
coma mòrt.
Përchè it l'has sbefiame, giovo,
përchè i son nen bin vestì
n'òmo d'àutri temp, nen a la mòda?
It l'has rason, vivo parèj
ma drinta 'd mì ij seugn për doman
anche se vivo 'd pan
i son ëstàit bon a lassé
un cit pertus ant ël mè cel
për l'esistensa, për vude 'I sol.
E ti coma it vive
ant ël temp ëd j'eròi
sbefios, fòrt sensa ideaj
seugn fàuss fàit d'eroin-a?
Bin, lassa ch'it disa
'n pensé gram:
'eroin-a a fà nen j'eròi
a fà 'd mòrt sota 'n cel gris
sensa doman, sensa sol,
pensie 'n moment
ma chi a l'é lë sbefià;
ti, o mi?

La piòla 'd Bacco

Andova a l'é la piòla 'd Bacco
e Giaco, sò padron, a sarà mòrt?
E Marìa soa fomna?
Adess a-i é na ca neuva,
al pòst ëd cola piòla,
pì an là 'n negòssi da barbé
che prima a jera nen.
An cors Versèj a passo
mach le màchine e ij càmion
a-i é pì nen pas coma antlora
quand che a prima matin
a rivavo ij tamagnon giàon
ëd Gondrand, e ij cartoné
prima d'andé as fermavo
a bèive 'n gris verd.
Dòp la scòla noi masnà
i fasìo 'I bagn a Stura
e per torné arsigavo
na fuetà dai cartoné
dij tombarej, che arancavo
su pian pian pissand aqua.
E la piòla dla Volp?
Andova a sèira
a giugavo a tre set,
e na dumìnica dë Stèmber
a j'ero fin-a cotlasse për un pont.
Le dumìniche sota la tòpia
da Giaco e Marìa
le marende sinòire
anciove al verd,
tenche al brusch
un ëd col bon
e a noi masnà gaseus
për finì quand ël sol
as n'andasìa pasi
coma noi vers ca.
I son passà da lì
e da le fnestre 'dla memòria
i son arcordame 'd tut:
i temp ëd le bariere
gent viva fàita 'd carn
a misura d'òm.
Ël son d'un clàcson
a l'a dësvijame, devo scapé
a l'han tuti pressa:
forse a scapo për nen arcordé.

Cronaca

A-i era scrìt an sël giornal dë stamatin:
Tale Botal Pierino, manovale è deceduto
in un incidente sul lavoro.
Manoval, e a va bin, i son nen forse n'òmo coma j'àutri?
Un di a l'han ciamame, a l'han dame 'n fusil e via
a la fam, al frèid e a la paura, ma sempre anans
fin-a a la fin, dai, Pierin.
E a la fin, posà 'I fusil, a l'é stame la fam e 'I frèid
e torna manoval.
Ant ël quaranta, torna 'I sòlit fusil
la sòlita fam, e" ancora tanta paura
sù e giù për le montagne
con ij plùfer dapress.
E a la fin, posà 'I fusil
ancora fam frèid e sempre manoval.
Siòperi, bataje sensa fusil
për n'ideal
fam bòte galera.
A-i era tutun na promëssa
un di saroma tuti uguaj
e i son ancorzumne
coma a l'é stàit vera:
a-i era scrit an sël giornal
È morto in un incidente
sul lavoro un tale Botal Pierino, manovale...

Mila carcaveje

Mila carcaveje a vardo
la porta dël mond
doverta ansima a mila desert
as sento nen vos àute crij ëd vrità
la neuit a l'é annamorà dël dì
a son-a bin la paròla am pias
pi bela ancora la parola veuj:
ma se it vive nen, a cosa serv?
Mila carcaveje e una
che a vardo la porta dël mond:
it ses rivaje 'dcò ti.

Se at nas un cit

Se at nas un cit
daje ëd rèis përfonde
quand ch'a sarà chersù daje j'ale për volé.
I l'hai posà
n'orija an tèra
për scoté chërse l'erba
ansema ai seugn.


La mòrt a l'é na còsa sicura
antlora sercoma d'esse content
scrive mila preghiere a serv nen:
la mòrt a l'é nen bon-a a lese.

Masnà dl'àutr di

Da la fnestra dl'ospissi i vëddo la leja
'I vent ëd l'otogn a dëspeuja ij ram:
ël pì patanù a smija la bachëtta
d'un diretor d'orchestra,
la mùsica ch'a dirig ësmija cola
ch'a l'é 'n pòch ch'i sento:
gioventù ch'a passa.
I son n'òm ò na trasparensa?
I mlo ciamo soens, masnà
dl'àutr di, cana dël morfel
ch'a colava dal nas, testa
e ginoj ësplà, morela spòrca,
ël rè dla cort, l'avnì dël mond.
Ël temp a l'é passà an pressa,
a l'ha nen dame n'àtim
për gireme a l'andarera
ël pan a j'era doss
quand a-i na j'era
i quaj a son vnùme prest
ma nen ant l'ànima.
El passé dle stagion
j'invern sempe pì frèid
ij pensé as perdo, a dvento ombre
sla muraja dël temp, e la mùsica
a seguita a soné: gioventù ch'a passa

Fleclà

Drapò siminere
flecià batùe subi
carnevaj mat, palass
cavaj giàun ross nèir
canté 'd grij
fij ëd fum nèir
contròj preghiere
paure, cariere
òmo grand
Napoleon cit
madòne anluminà
da mila candèile.
Pompista an divisa
bindej ross
pensé anfiamà
incendi domà
frà da gigant
pior rijade
tòghe nèire e bianche
papalin-e divise
sol nèir an sij camp.
Rije mat
lerme bleuve
a calo pian pian
an sla facia 'd un nano
doman ël sirch a ripart:
àotre batùe, àotre còse.

L'àutra facia dl'amor

L'àutra facia dl'amor?
Ti puntajà al giubòx
che it ëscotave na canson
ëd Franck Sinatra
ël prim pontel, i tërmolava
quand che i l'hai basate.
L'àutra facia dl'amor?
J'ani passà ansema a ti
che di dòp di it dventave pì bela
ancora adess che 'I temp
a l'ha marcate an sla facia
sò passé, per mi it ses ancora
la fiëtti-na pontajà al giubòx
ch'a scotava na canson
ëd Franck Sinatra.
L'àutra facia dl'amor?
Ël sol dij tramont
ch'as bassa sempe 'd pì
slongand j'ombre, ël frèid
le gambe strache, j'arcòrd
e ti ch'it ruse
përché it rompo 'I seugn
con mè ronfé.
L'àutra facia dl'amor?
Ragg ëd lus
ch'a passo travers
na scaja 'd cristal
arcancej ëd mila face
amor, vita, ilusion:
antramentre 'I giubòx
a son-a mach për noi
na canson ëd Frank Sinatra.

Arvira d'un poeta

Për nen sentm-e 'I servel dventé masnà
e le veuje ch'a son nen bon-e chërse
rijo 'd tut, pisto 'd pàuta
sghèiro paròle, sbefio la sòrt
ma i sotro nen ij mè pensé ant l'indiferensa
quato nen ij mè strass con ëd vestì neuv.
Scoto boche pien-e 'd vent
giughé con paròle che a ciamo poesìe
nò: poesìa a son le lerme dle mare
cole dle fomne ch'a speto j'òmo
quand ch'a torno a ca la sèìra strach
dòp avèj spendù 'n tòch ëd vita
për un tòch ëd pan.
Poesìa a son le plache 'd marmo
tacà an slé muraje un dì 'd festa
sota ij nòm a-i é scrit: mòrt per la libertà
libertà 'd meuire a vint agn
con ij seugn ant ël cheur
soj sensa che gnun a-j tenèjssa la man
quand ch'a l'han ciapà 'I senté dla neuit.
Poesìa a l'é vive la vita 'd tuti ij dì
ij tlé anterso vent mut
a son ij seugn che an giuto a vive
masseje nen con ël sofié dle vòstre boche
carcaveje d'un temp passà, l'òmo an fond
a resta ancora masnà, e ij seugn dij cit
a son sempre poesìa.

Ombra

Chi a marcerà con mi
fin-a a la fin dla lèja?
Forse ij seugn da masnà
ël coragi dla man ferma 'd mia mare
ò la paura dë stërmé la vrità?
Chi a marcerà con mi?
Forse mia ombra?

Fërmé 'I temp

I fërmëroma 'l temp
pistand guce 'd pin
sugnand amor
ël bërlusé d'Andròmeda
an mostrerà la strà
ven coroma
le pen-e lontan-e
a saran botin dël temp
i vestëroma 'd cel
nòstre veuje.
Una ca sensa muraje
un cel për cop
pòrte 'd nebia
che 'I grecal a dësperd
cel andova a j'ero j'uss
marciand i sentëroma nen
l'amèr ëd na san-a 'd vin
ch'a dà nen alegrìa
an guidëran
tramont ross
coma 'I color dël sangh
ëd na feuja ëd vis
ch'a béiv sol.
Rijëroma
lè còlone d'Èrcol
a esisto për ij pauros
androma vers doman
sensa paure.
Le muraje 'd Gérich a robatran
al son ëd nòstre rijade
e le sënnèr a saran nòst vestì.
Se 'I vent
a sarà bon a porté
rumor ò arson
cantëroma con chiel
pensand Omero
e mi i sarài Argo për ti
tënrëssa mata
'd part dëstacà
ment vagabonda
man che a strenzo vent
pé ch'a coro, a coro.
Sugnëroma cantëroma vivroma
vurend-se bin sërcand-se
curend-se d'apress
coma 'I di a fà con la neuit
e da la sava
dla tèra nèira
a montëra al cel
l'erbo dij nòstri frut
con feuje bërgiolà d'argent
che 'I vent ëd doman
a cunërà:
coma a fà l'annamorà
quand ch'a strenz a sò sen
sò bin, e ij sò seugn.

Fior ëd pom

I l'hai forà lë scur
con ij brass
sercand moment
campà via arcòrd
coma 'I trent dël campagnin
a vìra ël fen sota 'I sol
a vòlo fërvaje andorà
anvìe, àtim ëd vita.
Tò grigné giojos
dzora a toa caviera 'I vent
a l'avìa posà 'd fior ëd pom
ti badinand: varda si la fiòca 'd prima
ij luv nèir
a l'han divorà 'I temp
che adess anfiapis
lë scur a l'é padron dij seugn
ij mé brass a son curt
at ten-o pì nen.

Moment ëd l'anima

Quand che l'ànima a s'anrupis
ant le neuit pì sombre
e la paura dla neuit
a tabussa davzi-na
a s'argreto ij gieug
da masnà, l'amor
e le còse scapà an pressa
j'euj as duverto sburdì
për scancelé tut.
Ma l'ànima a lo sa
che se a l'avèissa
nen arcancej, j'euj
a l'avrìo nen lerme
e j'orije dla fantasìa
a sentërìo pì nen
la vos ëd mama
che tuta fanà
a disìa:
ven sì, stame tacà
parèj ël babào
at portërà nen via.
E la vita ancora
na vòlta an sorid,
anche se an fond:
lë sburdiment a resta.

Amis

Ij nòst dëscors a son lontan
ij di a son passà coma 'I vent
travers na tèila d'aragn
i j'ero masnà mach jer
gnanca adess i soma òmo
ësmijoma 'd projession
àn sël linseul dël temp.
It n'arcòrde Pierin?
Ij nòst ideaj ij seugn le veuje
'd core për ël mond a serché fortun-a
dëscàuss patanù sensa paure,
e Majo it lo arcòrde?
a j'era sempre 'I pì elegant
scarpe lustre crovatin brilantìn-a
e sempe na pivela 'nsema
e soa mare, la portiera dël trantesset
a scala ses, it Parcòrde?
e Carlìn ël barbé tifos dël Tòr
ch'a rusava con Stevo ch'a tenìa për la Juve
mi e tì malavi 'd mòto
ch'i tiravo a 'ndviné dal romor che mòto a j'era
còsa a faran adess?
a l'avran fàit fortun-a
a s'arcorderan ancora 'd noi?
a l'é nen sèj d'arcòrd
mach la veuja 'd savèj
coma a l'é 'ndàita
se ij seugn a son dventà realtà
ò ansema al vent dël temp
travers a cola tèila d'aragn
i soma stàit ciapà 'dcò noi
coma le mosche
e l'aragn ëd la delusion
a l'abia ciuciane tut
lassandne mach la greuja
e gnun arcòrd
ò ansima al linseul dël cinéma dël temp
a-i sarà scrita la paròla fin?
ma nen për noi:
j'amis, ij seugn a meuiro mai.

Ël compagn

Chiel a j'era là
coacionà an sël canton
tìmid, sburdì
i l'hai vardalo e soriduje
i l'hai sporzuje la man
a l'é aussasse
i l'hai mnalo con mi
adess a viv andova a-j càpita
cavèj e barba longa
mal vestì
sò nòm a l'é... Miseria.
Minca tant lo treuvo
sol tìmid sburdì
a viv andova a peul
a mangia quand ch'a peul
sò nòm a l'é... Miseria.

Sbefià

Se cheidun ant la vita
a te sbefia disend-te
che ti it ses gnun, rij,
vardlo an facia, sensa vergògna
Esse gnun a veul dì
esse padron ëd la pròpia vita
dij pënsé dij gest, d'jamor
ëd le veuje d'esse viv.
E sbefià
a l'é chi a lo sa nen.

Ôm pòver

Anche l'òm pì pòver dël mond
a l'ha chèich còsa da dé:
se a lo fèissa nen
a sarìa coma la sorgiss
ëd la montagna
ch'a veul nen deje
l'aqua al fium
përchè a l'é nen un mar.
Ognidun ëd noi
a l'ha na rason ëd vita
e a dà 'n pressi a la mòrt
dzora 'd noi
a marcia nen la vrità:
mach Pinfinì
andova Pòm as perd
s'a l'é nen pòver.

Ël treno 'd singh ore

La fomnin-a patanùa
dël calendari
a soridìa sodisfàita
anche se mila sguard
a l'avìo violentala
un vel ëd caca 'd mosca
a quatava l'Eva sconossùa,
a j'éra l'atrassion
ëd la sala d'aspet
ëd la stassion ëd periferìa.
J j'era tornà
con ël treno 'd tre bòt
për arvive jer
ël soris ëd la fomnin-a
ch'am disìa si
ma la paura dla realtà
a l'ha tnume përzoné
ant la sala d'aspet
a vardé col nu
quatà 'd caca 'd mosca
e speté 'I treno
'd singh ore.

Programma

Agian-e galupe
për crìn grognant
nature mòrte
për òm viv
rotam, programa
doman
a saran epìlogh
për ël bal an costum:
as paga an contant.
Ij seugn dël Dé lontan
a van pian
la mascra dël bin
a l'é bela
la tristëssa a l'é sorela:
e a lassa veuida la man,
una cita nìvola
scapà dal branch
a l'é sburdìa
ël ciel
a l'é tròp grand
për chila:
a l'era nen ant ël programa.

Ël pressi

Ël coragi a l'é paghé,
la vita a lo veul
per dene la pas
l'ànima a lo sa nen
a conoss nen le còse cite.
A lo sa nen la solitùdin
ëd la paura
né le sime pì àute
andova la gòj amèra
a peul sente
un son d'ale.

Moviòla

La moviòla a arpetìa a l'infinì
gest, cerimonia, projession ëd vita
moment arpetù:
le lus crue dël néon
ëd l'ansëgna dël bar
d'un matin dubios
gent darera a l'anvedrià
congelà ant una spece
'd silensi 'd cristal
una periferìa 'd ca nèire
con la lëssìa pendùa ai fij
«jeans» majëtte.
pendìo veuid ant l'aria fërma
la vos d'una radio
a brajassava che Crist
a l'era là fòra
che a pensava a mi.
Mila pas anans
mila andarera, àtim:
ier doman
cioson ëd moviòla
man grinfà a fermela:
ma ij seugn as fermo mai.

Siale 'd mesa neuit

Le siale 'd mesa neuit
strache dël di
malavie 'd lus
a serco seugn neuv
s-cianch ëd vita
sgatand an mes a j'arcòrd.
Ant ël ters cassiòt
a drita
an mes al caussèt
con ël garèt frust
veje fòto
ciarafe
a-i é jer.
Le siale 'd mesa neuit
a vivo ansema a le veuje
ma le neuit a son curte:
coma la stagion dle siale.

Indlferensa

Cìt ch'a coro arlongh na lèja
cit ch'a rijo
cit ch'a gìeugo
na lèja con j'erbo
na lèja con le banchin-e
un cit a robata
a s'aussa, a torna a robaté
a resta frem an sla giàira.
La lèja a lo guarda
na lèja con j'erbo
na leja con le banchin-e.

Set sìlabe

As peul saré drinta 'n pugn
la paròla libertà?
Sarìa coma ciameje a 'n cit
ëd nen sugné 'I pais dle fàule
s-ciassé na farfala drinta al pugn
sperand ch'a meuira nen,
ò ant le neuit pì sombre
con la verniss ross sangh
scrive an sle muraje
dij simiteri: viva la libertà.
Set sìlabe
che mai gnun pugn
a podrà mai saré.